نیما یوشیج،در راه نوگرایی شعر فارسی تلاش بسیار کرد. او با مجموعه تأثیرگذار افسانه باعث انقلابی در شعر فارسی شد. علی اسفندیاری مشهور به نیما یوشیج ، بنیان‌گذار شعر نوین در 21 آبان ماه سال 1276 متولد شد.وی در سال 1338 دی ماه دار فانی را وداع گفت.
نیما یوشیج با مجموعه تأثیرگذار افسانه، که مانیفست شعر نو فارسی بود، باعث انقلابی در فضای راکد شعر فارسی گشت.علی اسفندیاری همچنین به زبان مازندرانی اشعاری با نام روجا به چاپ رسانده است.
پیش از او شاعران نوپرداز دیگری چون ابوالقاسم لاهوتی، تقی رفعت و … بودند. شاعران پیش از وی خارج از قالب‌های رسمی اشعاری را سروده و منتشر کرده بودند. ویژگی منحصر به فرد نیما و دقت بسیار زیاد او ، در حدود 37 سال توانست تحولی در شعر کهن فارسی را ایجاد کند و راهی نو پیش پای شعر فارسی قرار دهد.
زندگی نامه نیما یوشیج
علی اسفندریاری در سال 1276 هجری شمسی در منطقه شمالی ایران، استان مازندران و در شهرستان نور چشم به جهان گشود.پدر او که یکی از خانواده‌های قدیمی در مازندران بود. پدر او ابراهیم‌خان اِعظام‌السلطنه نام داشت و به کشاورزی و گله‌داری مشغول به کار بود.در دوره قاجار و پهلوی خاندان اسفندیاری از خاندان‌های معروف ایران و نور استان مازندران بودند.
نسب این خاندان به شاخه‌ای از اسپهبدان طبرستان موسوم به پادوسبانیان می‌رسد. از مشهورتیرن اعضای این خاندان می‌توان به علی اسفندیاری و محتشم‌السلطنه(حسن اسفندیاری) اشاره کرد. در دوران قاجاریه و پهلویه بسیاری از وزراء،نمایندگان مجلس،چهره‌های سیاسی و علمی همچنین هنرمندان از این خاندان برخاستند.
در سال 1323 شمسی پس از درگذشت محتشم‌السلطنه(حسن اسفندیاری)، کتابی با نام زندگی حسن اسفندیاری چاپ و منتشر گردید. در ابتدای این کتاب نیما به توضیح دادن نسب و تبار خاندانش پرداخته است. وی به اصالت و تبار خود افتخار می‌کند.
نیما زندگی روستایی، اسب‌سواری و تیراندازی را از پدر خود آموخت.نیما تا دوران خردسالی خود سنین 12 سالگی در دل طبیعت مازندران،روستای یوش زندگی میکرد. او از آخوندِ دِه که چندان دل خوشی از وی نداشت، خواندن و نوشتن را آموخت. در 12 سالگی خود به همراه خانواده به تهران مهاجرت کردند و در مدرسه عالی سن لویی مشغول به تحصیل شد. در دوران مدرسه بارها با یکی از دوستان هم مدرسه‌ای خود، از مدرسه فرار میکرد.سر انجام با تشویق و دریافت انگیزه از کی از معلم‌های خویش با نام نظام وفا با شعر گفتن آشنا شد. در آن زمان مشغول به شعر گفتن شد و با زبان فرانسه آشنا شد.
نیما شعر بلند افسانه را به معلم خود که باعث ایجاد جرقه‌ای برای شعر گفتن شد تقدیم کرد. پس از پایان تحصیلاتش، در وزارت دارایی مشغول به کار شد ولی پس از مدتی آن کار را متناسب با علایقش ندید، کارش را رها کرد. او در سال 1300 نام خود را به نیما تغییر داد.
او زمانی که در یوش اقامت داشت، به دلیل سرمای زیاد به ذات‌الریه ابتلا شد و برای معالجه به تهران آمد. درمان‌های بر وی بی‌تأثیر بودند و در 13 دی 1338 درگذشت. وی ابتدا در امامزاده عبدالله تهران به خاک سپرده شد، اما طبق وصیت نامه خود در سال 1372 پیکرش به خانه‌اش در یوش انتقال یافت.
آثار نیما یوشیج
اشعار
اشعار فارسی
- قصه رنگ پریده
- منظومه نیما
- خانواده سرباز
- ای شب
- افسانه
- مانلی
- افسانه و رباعیات
- ماخ اولاً
- شعر من
- شهر شب و شهر صبح
- ناقوس قلم انداز
- فریادهای دیگر و عنکبوت رنگ
- آب در خوابگه مورچگان
- مانلی و خانه سریویلی
- مرقد آقا (داستان)
- کندوهای شکسته (داستان)
- آهو و پرنده‌ها (شعر و قصه برای کودکان)
- توکایی در قفس (شعر و قصه برای کودکان)
تنها شعر او با زبان مازندرانی روجا نام دارد.
آثار تحقیقی، نامه‌ها و یادداشت‌ها
- ارزش احساسات در زندگی هنر پیشگان
- تعریف و تبصره
- حرف‌های همسایه
- مقدمه خانواده سرباز
- نامه به شین پرتو
- مقدمهٔ «آخرین نبرد» شعرهای اسماعیل شاهرودی «آینده»
- یادداشت برای مجموعه شعر منوچهر شیبانی
- شعر چیست؟
- از یک مقدمه
- یک مصاحبه
- دربارهٔ جعفرخان از فرنگ آمده
- یک دیدار
سایر آثار:
- دنیا خانه من است
- نامه‌های نیما به همسرش – عالیه جهانگیر
- کشتی توفان
- مجموعه کامل اشعار(تدوین توسط سیروس طاهباز)
